Spisz testament za młodu

Testament. Samo to słowo kojarzy się raczej źle. Nic dziwnego, że każdy z nas stara się nie myśleć ani o nim samym, ani o powodach, dla których musiałby zostać uruchomiony. Rozmawiamy z adwokatem Tomaszem Grzybkowskim, który twierdzi, że o testamencie warto jednak pomyśleć odpowiednio wcześnie.

Ludzie każdego dnia myślą o wielu sprawach, ale na pewno nie o tej, o której chciałby pan, żeby myśleli.

Proszę państwa, ale właśnie teraz jest znakomita pora na napisanie testamentu…

Doprawdy?

Tak. Jeśli będzie pan poważnie chory, wyląduje w szpitalu i będzie wiadomo, że raczej skończy się to marnie, to nikt z rodziny do pana wtedy nie przyjdzie i nie poprosi o napisanie testamentu.

Byłoby niezręcznie.

No właśnie. Wszyscy będą pana pocieszali i przekonywali, że będzie dobrze. Z drugiej strony, jeśli mamy do czynienia z osobą w podeszłym wieku, zmagającą się z chorobami, zdecydowanie łatwiej podważyć pisany wtedy testament, argumentując, że osoba ta może być nieświadoma. Podobnie w przypadku chorych będących pod wpływem środków znieczulających. Dlatego testament należy pisać wtedy, kiedy jest się zdrowym, znakomicie się wygląda, znakomicie się czuje i ma się jasną koncepcję na przyszłość.

Panie mecenasie, ale ja niczego nie posiadam.

Ale będzie pan mógł posiadać. Testament powinniśmy pisać z wizją na przyszłość. Z wizją, kogo wyznaczamy na spadkobiercę.

Testament przede wszystkim piszemy ręcznie, na przykład: “Testament. Do całości spadku powołuję moją córkę”, podpis. Testamenty pisane na maszynie lub na komputerze, podpisane na jakimkolwiek druku przez kogokolwiek są nieważne.

A jeśli wydrukuję go na komputerze, a podpiszę własnoręcznie?

Jest nieważny, nie ma żadnych skutków prawnych. Na komputerze może testament sporządzić tylko notariusz. Swoją drogą, sporządzenie testamentu u notariusza jest niezwykle tanie.

Czy można napisać wspólny testament?

Nie. Testament musi dotyczyć jednej osoby. Nie możemy napisać testamentu z żoną. Nie może testamentu napisać dwóch partnerów i nie mogą testamentu napisać dwie partnerki.

Chyba często się zdarza, że na przykład mąż i żona wspólnie piszą testament, co na to prawnik Poznań?

Wtedy jest on nieważny. Sąd Najwyższy co prawda próbuje to jakoś ratować, że to dwa testamenty ustne, ale to już są figury prawne. W testamencie nie należy też moim zdaniem pisać o pieniądzach, bo my naprawdę nie wiemy, czy za 10 lat będą w Polsce euro czy złotówki, a może być jeszcze tak, że za te 10 lat będzie inna waluta. Testamenty nie powinny też zawierać przedmiotów, które się mogą zmieniać, bo zmienia się ich wartość.

Na przykład samochód, który kiedyś był wart dużo, a po 10 latach niewiele.

No właśnie. Albo tego samochodu już nie ma, co stanowi większy kłopot.

W takim razie, jeśli chcę obdarować Adama i Bożenę, to powinienem powiedzieć, że jedna druga dla niej, a jedna druga dla niego albo dwie trzecie dla niej, jedna trzecia dla niego. To zawsze powinna być jakaś część całości, tak?

To jest najlepsze, dlatego że zawsze się sprawiedliwie podzieli. Można jednak pewne przedmioty konkretnie podarować poprzez zapis, na przykład: „Adama i Bożenę zobowiązuję do wydania moich książek mojej wnuczce Sarze”. Zapis polega na tym, że spadkobiercy muszą komuś coś wydać. Czyli piszemy, że to auto czy też inny przedmiot należy wydać tej lub tamtej osobie.

I tak to działa później?

Działa. Ten, który ma to zapisane w testamencie, może żądać wydania tego zapisu przed sądem. Jest jeszcze jedna rzecz w testamentach, którą możemy napisać na samym końcu: polecenia. Na przykład: polecam moim spadkobiercom, aby na moim pogrzebie nie było smutno i grała orkiestra dęta miejskiego przedsiębiorstwa komunikacyjnego.

Na ile jest to wiążące?

To nie jest wiążące, ale nie widziałem jeszcze w swojej praktyce polecenia, którego nie wypełniono. Dotyczyły one przede wszystkim grobowców, kwestii, z kim kto chce leżeć, gdzie chce leżeć. Z testamentami trzeba naprawdę bardzo uważać, mam na przykład do czynienia z takimi testamentami: na lewo od gruszki Bożena, na prawo od gruszki Włodek.

Chodzi o dzielenie działki, tak?

Tak. Może się okazać, że występuje znaczna różnica wartości podzielonych gruntów. Wtedy to sąd ustala ostatnią wolę spadkodawcy.

Istnieją też specjalne odmiany testamentów…

Poza testamentami notarialnymi, pisemnymi są też testamenty przed kapitanem statku powietrznego, żołnierze mogą je składać przed swoim dowódcą, mamy też testamenty ustne.

Ustne?

Na przykład: spadkodawca wezwał trzech świadków, którym oświadczył, że źle się czuje, że nie może dotrzeć do notariusza i chciałby im oświadczyć swoją ostatnią wolę. Na końcu trzy podpisy świadków. Na pewno jest to dyskusyjne i kłopotliwe dla dalszego załatwiania. W tej chwili, testamentów ustnych nikomu z państwa bym nie doradzał. Większość z nas ma telefon komórkowy, istnieją różne możliwości nagrywania. Jeśli ktoś naprawdę chce sporządzić testament ustny, może go nagrać z wszystkimi formami testamentu ustnego.

Jedno jest pewne – z testamentem nie warto zwlekać.